Sunce u srpskim narodnim ritualima i verovanjima

Фолклористика 10/1 (2025): 147–164
Аутор: Mikolaj Jarmakovski
Tekst:

Po svojoj prirodi, ovaj članak predstavlja uvodnu i istraživačku studiju. Tema rada su srpska narodna verovanja i usmene tradicije u vezi sa Suncem kao entitetom, tj. figurom (božanstvom) koja aktivno funkcioniše u svetu. Odabrani etnografski materijal analiziran je na nekoliko kontekstualnih nivoa: venčanje, godišnji (ritualni), kosmološki i epski kontekstualni nivo. Analiza otkriva glavne kosmološke aspekte u vezi sa Suncem u srpskoj mitologiji i ističe vrste veza sa Suncem koje su postojale za pojedinca uronjenog u tradicionalni srpski pogled na svet.

Ključne reči: folklor, Srbija, srpska mitologija, slovenska mitologija, Sunce.

Artykuł ma charakter przeglądowy i wprowadzający. Jego tematyką są ludowe serbskie wierzenia i przekazy ustne dotyczące Słońca jako podmiotu - tj. postaci (bóstwa) aktywnie działającego w świecie. Wybrane materiały etnograficzne są analizowane na kilku płaszczyznach kontekstowych: weselnej, dorocznej (obrzędowej), kosmologicznej oraz epickiej. Analiza ujawnia główne kosmologiczne aspekty związane ze Słońcem w mitologii serbskiej oraz zarysowuje to, jakie - dla człowieka zanurzonego w tradycyjnym serbskim światopoglądzie - były zawiązywane z nim relacje.

Słowa klucze: folklor, Serbia, mitologia serbska, mitologia słowiańska, Słońce.